1. Tài trợ chuỗi cung ứng là gì?
1.1. Định nghĩa tài trợ chuỗi cung ứng
Tài trợ chuỗi cung ứng (Supply Chain Finance – SCF) là giải pháp tài chính giúp doanh nghiệp tối ưu hóa dòng tiền trong chuỗi cung ứng. Ngân hàng hoặc tổ chức tài chính hỗ trợ nhà cung cấp, nhà sản xuất và nhà phân phối bằng cách cung cấp vốn linh hoạt, giúp họ rút ngắn thời gian thanh toán, giảm áp lực tài chính và duy trì hoạt động kinh doanh ổn định.
Ví dụ, một doanh nghiệp nhập khẩu có thể nhận tài trợ để thanh toán đơn hàng trước khi hàng hóa đến nơi, từ đó giúp nhà cung cấp nhận tiền sớm và tiếp tục sản xuất.
1.2. Tài trợ chuỗi cung ứng hoạt động như thế nào?
- Nhà cung cấp xuất hàng và gửi hóa đơn đến doanh nghiệp mua hàng.
- Doanh nghiệp mua hàng xác nhận hóa đơn và yêu cầu ngân hàng hoặc tổ chức tài chính tài trợ.
- Ngân hàng thanh toán sớm cho nhà cung cấp với mức chiết khấu nhất định.
- Đến hạn, doanh nghiệp mua hàng hoàn trả số tiền đã tài trợ cho ngân hàng.
1.3. Lợi ích của tài trợ chuỗi cung ứng
Tài trợ chuỗi cung ứng mang lại nhiều lợi ích tài chính và vận hành cho doanh nghiệp, bao gồm:
Đối với doanh nghiệp mua hàng (Buyer)
- Gia hạn thời gian thanh toán mà vẫn đảm bảo mối quan hệ với nhà cung cấp.
- Cải thiện dòng tiền bằng cách tận dụng thời gian thanh toán kéo dài hơn.
- Tăng khả năng đàm phán với nhà cung cấp về giá và điều kiện hợp đồng.
Đối với nhà cung cấp (Supplier)
- Nhận tiền ngay thay vì phải chờ đến hạn thanh toán.
- Giảm rủi ro thanh khoản, có vốn để tiếp tục sản xuất và mở rộng kinh doanh.
- Hạn chế nợ xấu, vì khoản thanh toán được bảo đảm bởi ngân hàng.
Đối với ngân hàng/tổ chức tài chính
- Tăng cơ hội cấp vốn cho doanh nghiệp với rủi ro thấp.
- Phát triển hệ sinh thái tài chính, mở rộng dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp.
Lợi ích của tài trợ chuỗi cung ứng
2. Các sản phẩm tài trợ chuỗi cung ứng phổ biến
2.1. Bao thanh toán (Factoring)
Bao thanh toán là dịch vụ tài chính trong đó ngân hàng hoặc tổ chức tài chính mua lại các khoản phải thu của doanh nghiệp trước thời hạn thanh toán. Điều này giúp doanh nghiệp có tiền mặt ngay lập tức thay vì phải chờ khách hàng trả tiền theo điều khoản hợp đồng.
Cách thức hoạt động:
- Doanh nghiệp bán hàng hóa/dịch vụ và phát hành hóa đơn cho khách hàng.
- Doanh nghiệp chuyển nhượng hóa đơn cho ngân hàng hoặc tổ chức tài chính.
- Ngân hàng ứng trước một phần giá trị hóa đơn (thường từ 70-90%).
- Khi đến hạn, khách hàng thanh toán đầy đủ, ngân hàng trả phần còn lại sau khi trừ phí dịch vụ.
Ví dụ: Một công ty xuất khẩu hàng hóa có thể bán hóa đơn chưa thanh toán cho ngân hàng để nhận tiền ngay lập tức.
2.2. Chiết khấu hóa đơn (Invoice Discounting)
Doanh nghiệp dùng hóa đơn bán hàng chưa đến hạn thanh toán để vay vốn từ ngân hàng. Khi khách hàng thanh toán hóa đơn, doanh nghiệp sẽ hoàn trả khoản vay.
2.3. Tài trợ đơn hàng (Purchase Order Financing)
Tài trợ đơn hàng giúp doanh nghiệp có vốn để sản xuất và giao hàng đúng hạn khi nhận được đơn hàng lớn nhưng thiếu nguồn lực tài chính.
Cách thức hoạt động:
- Doanh nghiệp nhận đơn hàng từ khách hàng.
- Doanh nghiệp nộp đơn xin tài trợ đơn hàng tại ngân hàng.
- Ngân hàng cấp vốn để doanh nghiệp sản xuất và hoàn tất đơn hàng.
- Khi giao hàng và khách hàng thanh toán, doanh nghiệp hoàn trả số tiền tài trợ kèm phí/lãi suất.
Ví dụ: Một công ty sản xuất nhận được đơn hàng lớn nhưng thiếu vốn để mua nguyên vật liệu, họ có thể dùng hợp đồng đó để vay tiền từ ngân hàng.
2.4. Tín dụng nhà cung cấp (Supplier Finance)
Nhà cung cấp có thể nhận thanh toán sớm từ ngân hàng với một mức phí hợp lý thay vì chờ khách hàng thanh toán vào kỳ hạn.
2.5. Tài trợ nhập khẩu và xuất khẩu
Tài trợ thương mại giúp doanh nghiệp nhập khẩu hoặc xuất khẩu hàng hóa mà không cần vốn ngay từ đầu.
Các hình thức tài trợ phổ biến:
- Thư tín dụng (Letter of Credit – LC): Ngân hàng đảm bảo thanh toán cho nhà cung cấp khi các điều kiện hợp đồng được đáp ứng.
- Bảo lãnh thanh toán: Ngân hàng cam kết thanh toán nếu doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ.
- Tài trợ trước khi xuất khẩu: Ngân hàng cấp vốn để doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu.
Ví dụ:
Một doanh nghiệp nhập khẩu máy móc từ châu Âu có thể sử dụng thư tín dụng (LC) để đảm bảo nhà cung cấp nhận được thanh toán khi hàng được giao đúng tiêu chuẩn. Điều này giúp doanh nghiệp nhập khẩu không cần thanh toán trước toàn bộ đơn hàng.
Các sản phẩm tài trợ chuỗi cung ứng phổ biến
3. Tài trợ chuỗi cung ứng tại Việt Nam
3.1. Tình hình tài trợ chuỗi cung ứng tại Việt Nam
Tại Việt Nam, tài trợ chuỗi cung ứng đang phát triển mạnh với sự tham gia của các ngân hàng, tổ chức tài chính và công ty fintech.
Xu hướng phát triển:
- Ngày càng nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận tài trợ chuỗi cung ứng để giải quyết vấn đề dòng tiền.
- Các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, VietinBank cung cấp nhiều gói tài trợ linh hoạt.
- Các công ty fintech tham gia vào thị trường, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn nhanh hơn.
3.2. Các ngân hàng cung cấp tài trợ chuỗi cung ứng
Nhiều ngân hàng lớn tại Việt Nam triển khai các gói tài trợ dành cho doanh nghiệp, như:
- Vietcombank, BIDV, VietinBank: Hỗ trợ tín dụng doanh nghiệp, bao thanh toán và tài trợ đơn hàng.
- Techcombank, TPBank: Cung cấp giải pháp tài trợ chuỗi cung ứng dựa trên công nghệ số.
3.3. Vai trò của fintech trong tài trợ chuỗi cung ứng
Ngoài ngân hàng, các công ty fintech cũng mang đến các giải pháp tài chính linh hoạt hơn, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn nhanh chóng.
Một số nền tảng fintech nổi bật hỗ trợ tài trợ chuỗi cung ứng tại Việt Nam gồm:
- LiveTrade: Ứng dụng công nghệ giúp doanh nghiệp tiếp cận tài chính dễ dàng.
- Finhay, Tima: Các nền tảng tài chính hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Tình hình tài trợ chuỗi cung ứng tại Việt Nam
4. Những lưu ý khi sử dụng tài trợ chuỗi cung ứng
4.1. Lựa chọn đối tác tài chính uy tín
Doanh nghiệp nên chọn ngân hàng hoặc tổ chức tài chính có uy tín để tránh rủi ro pháp lý và tài chính.
4.2. Đánh giá chi phí tài trợ
Các hình thức tài trợ thường đi kèm phí dịch vụ, lãi suất hoặc chiết khấu. Doanh nghiệp cần xem xét kỹ để tối ưu lợi ích.
4.3. Quản lý dòng tiền hiệu quả
Dù tài trợ chuỗi cung ứng giúp tối ưu dòng tiền, doanh nghiệp vẫn cần kiểm soát chi tiêu hợp lý để tránh phụ thuộc quá mức.
4.4. Đọc kỹ điều khoản hợp đồng
Trước khi ký kết, doanh nghiệp cần hiểu rõ các điều khoản về thời gian thanh toán, lãi suất và phí liên quan để tránh phát sinh vấn đề sau này.
Tài trợ chuỗi cung ứng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp tối ưu dòng tiền, duy trì hoạt động sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Tóm lại, tài trợ chuỗi cung ứng là giải pháp tài chính hiệu quả giúp doanh nghiệp tối ưu dòng tiền, giảm áp lực thanh khoản và nâng cao khả năng cạnh tranh. Với sự hỗ trợ từ các ngân hàng và tổ chức tài chính, doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn linh hoạt hơn, đảm bảo chuỗi cung ứng vận hành trơn tru. Bên cạnh đó, nếu bạn quan tâm đến các giải pháp tài chính hiện đại, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư, LiveTrade Pro là một lựa chọn đáng cân nhắc, giúp bạn tiếp cận thị trường chứng khoán dễ dàng và hiệu quả hơn.
