Trước khi học cách chơi chứng khoán, bạn cần nắm rõ các loại chứng khoán phổ biến nhất trên thị trường Việt Nam hiện nay, cũng như ưu/ nhược điểm của mỗi loại.
Điều này không chỉ giúp bạn có thêm kiến thức vững vàng trước khi đưa ra quyết định đầu tư, mà còn giúp bạn lựa chọn được loại tài sản tài chính phù hợp với bản thân. Cùng tìm hiểu nhé!
Chứng khoán là gì? Đầu tư chứng khoán là gì?
Các tập đoàn/ công ty sẽ phát hành chứng khoán để huy động nguồn vốn từ thị trường. Khi bạn “rót tiền” đầu tư chứng khoán của một doanh nghiệp, có nghĩa là bạn đang mua quyền sở hữu doanh nghiệp đó.
Chứng khoán được xem là bằng chứng xác nhận sự sở hữu hợp pháp của người sở hữu đó với tài sản hoặc phần vốn công ty/ tổ chức đã phát hành.
Trên thị trường hiện nay, chứng khoán là loại tài sản được thể hiện dưới đa dạng hình thức như chứng chỉ, bút toán ghi sổ, dữ liệu điện tử.
Nói cách khác, đầu tư chứng khoán là hình thức nhà đầu tư góp tiền/ vốn vào một tổ chức hay một doanh nghiệp bằng cách mua chứng khoán được các doanh nghiệp phát hành và lưu thông trên thị trường.
Khi công ty hoạt động tốt, chủ sở hữu chứng khoán cũng sẽ được chia sẻ lợi nhuận từ công ty. Lợi nhuận mà người mua nhận được sẽ là sự chênh lệch giá chứng khoán và cổ tức được chia đều từ lợi nhuận kinh doanh.
Bạn muốn biết thêm thông tin về khái niệm chứng khoán là gì cũng như các đặc điểm nổi bật của chứng khoán trước khi quyết định có đầu tư hay không. Tham khảo ngay bài viết của LiveTrade.
Các loại chứng khoán mà bạn cần biết trước khi tham gia
Theo Khoản 01 Điều 04 của Luật Chứng Khoán 2019, chứng khoán được phân loại thành các dạng sau:
Cổ phiếu
Hãy hình dung bạn và bạn bè của mình cùng góp vốn mở một quán cà phê, tổng số vốn là 100 triệu đồng.
Bạn và bạn bè của mình được gọi là cổ đông. Các bạn chia số vốn này thành các phần bằng nhau. Mỗi phần như vậy gọi là cổ phần.
Công ty quán cà phê này cấp một tờ giấy (tờ phiếu), xác nhận nhận rằng bạn sở hữu cổ phần. Tờ giấy này gọi là cổ phiếu.
Như vậy, cổ phiếu là giấy chứng nhận số tiền nhà đầu tư đóng góp vào công ty phát hành. Người nắm giữ cổ phiếu trở thành cổ đông của công ty đó.
Khi doanh nghiệp làm ăn có lãi, cổ phiếu sẽ tạo ra lợi nhuận. Nhờ đó, tài sản thực của doanh nghiệp sẽ tăng lên, chia đều cho số cổ phần. Tương ứng với điều này, giá của cổ phiếu khi ấy cũng sẽ được nâng lên.
Bạn có thể xem thêm thông tin về Cổ phiếu cũng như cách để chọn ra cổ phiếu phù hợp để đầu tư qua bài viết chi tiết của LiveTrade.
Chứng khoán phái sinh
Khác với cổ phiếu, chứng khoán phái sinh được ví như công cụ tài chính (tức như một hợp đồng làm tăng tài sản của một bên và nợ tài chính phải trả của bên khác).
Nói đơn giản hơn, không thể phủ nhận giá trị của mỗi loại tài sản đều thay đổi trong tương lai. Thay vì bạn bỏ tiền ra để sở hữu và mong đợi giá trị tăng lên, thì ngay tại thời điểm hiện tại, bạn có thể dự đoán về nó.
Đối với chứng khoán phái sinh, bạn sẽ dự đoán sự tăng/ giảm giá trị của tài sản cơ sở so với mức giá nào đó trong tương lai.
Nếu bạn dự đoán đúng, bên dự đoán theo chiều ngược lại sẽ trả mức chênh lệch trong thời hạn cam kết, và ngược lại.
Chứng khoán phái sinh thường sẽ có kỳ hạn, nó sẽ hết giá trị khi hết hạn.
Đối với các nhà đầu tư mới tìm hiểu thị trường, bạn không nên “rót tiền” vào loại chứng khoán này. Nó đòi hỏi lượng kiến thức đầu tư và chuyên môn cao, đi kèm là rủi ro vô cùng lớn.
Xem thêm: Chứng khoán phái sinh được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Cùng theo dõi bài viết để biết cách chơi chứng khoán phái sinh như một nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Chứng chỉ quỹ là gì?
Chứng chỉ quỹ là một loại chứng khoán do Quỹ tương hỗ phát hành, để huy động vốn của các nhà đầu tư riêng lẻ. Quỹ tương hỗ được hiểu đơn giản là một mô hình đầu tư tập thể.
Các nhà quản lý tài chính chuyên nghiệp, huy động vốn từ các nhà đầu tư khác nhau, phân bổ nguồn tiền của quỹ vào các loại hình tài sản khác nhau, và cố gắng tạo ra lợi nhuận cho các nhà đầu tư của quỹ.
Bạn có thể đọc Bản cáo bạch hoặc Báo cáo tài chính của từng quỹ để biết là quỹ dùng tiền đầu tư vào loại tài sản nào.
Nếu bạn vẫn còn đang băn khoăn về khái niệm này, bạn có thể xem thêm thông tin ở bài viết chi tiết Chứng chỉ quỹ là gì? Đây là hình thức đầu tư ít rủi ro và thích hợp với những người mới đầu tư.
ETF là gì?
ETF (Exchange Traded Funds) – Quỹ hoán đổi danh mục, là một hình thức quỹ đầu tư thụ động mô phỏng một chỉ số cụ thể, hàng hóa hay một rổ tài sản.
Danh mục của ETF là một rổ gồm nhiều cổ phiếu. Khi đầu tư vào đây, bạn sẽ sở hữu một nhóm cổ phiếu trong cùng một lĩnh vực.
So với việc mua cổ phiếu riêng lẻ, mua ETF cho phép bạn đa dạng hóa danh mục đầu tư. Lợi nhuận hay rủi ro của bạn sẽ theo sát biến động của thị trường.
Ví dụ: Khi bạn bỏ tiền vào quỹ ETF E1 VFVN30 tức là bạn đã đầu tư vào 30 cổ phiếu hàng đầu trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Về dài hạn, thị trường có xu hướng đi lên, do đó mua ETF có thể giúp bạn nắm lấy mức tăng trưởng của thị trường, giảm bớt rủi ro do biến động của từng cổ phiếu khi mua riêng lẻ.
Mua ETF là lựa chọn an toàn cho người mới bắt đầu đầu tư vào thị trường chứng khoán.
Hiểu rõ hơn về Chứng chỉ quỹ ETF là gì? Ưu và nhược điểm khi đầu tư vào quỹ ETF. Việc cân nhắc các ưu và nhược điểm có thể giúp bạn đầu tư hiệu quả và an toàn.
Trái phiếu là gì?
Trong khi cổ phiếu là chứng khoán vốn, thì trái phiếu là chứng khoán nợ do Chính phủ, chính quyền thành phố, hoặc các công ty phát hành.
Mục đích là để vay vốn tăng ngân sách nhà nước, hoặc phục vụ sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp.
Hãy để LiveTrade đưa ra ví dụ minh họa để bạn dễ hiểu nhé!
- Một công ty hàng không phát hành trái phiếu với mệnh giá 100 triệu với lãi suất 10%, thời hạn 03 năm để mở rộng thị phần.
- Nhà đầu tư A có 100 triệu nhàn rỗi và dùng nó để mua trái phiếu mà công ty hàng không này phát hành.
Việc này dẫn đến công ty hàng không này sẽ phải trả lãi suất 10%/năm cho nhà đầu tư A. Sau 03 năm, công ty hàng không sẽ hoàn trả 100 triệu tiền mua trái phiếu cho nhà đầu tư A.
Nhà đầu tư có thể mua các trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, hoặc đầu tư vào các quỹ đầu tư trái phiếu.
Xem thêm bài viết chi tiết Đầu tư trái phiếu là gì? Ưu và nhược điểm của trái phiếu để có một cái nhìn rõ hơn về loại chứng khoán phổ biến này.
Chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán
Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều loại chứng chỉ. Chúng tồn tại dưới các tên gọi nổi bật như chứng quyền, chứng khế, chứng chỉ thụ hưởng,..
Người sở hữu các chứng chỉ này có quyền mua/ bán hoặc thụ hưởng.
- Chứng quyền: là giấy xác nhận quyền mua cổ phiếu mới phát hành từ một công ty. Chứng quyền này thường được phát hành cho cổ đông cũ và người sở hữu có thể dùng để giao dịch.
- Chứng kế: là các loại giấy tờ kèm theo trái phiếu nhằm để xác định quyền được mua cổ phiếu trong một số trường hợp xác định
- Chứng chỉ thụ hưởng: còn được biết đến là giấy xác nhận quyền lợi khách hàng là những nhà đầu tư cá nhân trong quỹ đầu tư. Loại chứng chỉ này có thể mua hoặc bán trên thị trường chứng khoán.
Cổ phiếu lô lẻ là gì?
Đối với giao dịch cổ phiếu lô lẻ, nhà đầu tư có thể mua hoặc bán với số lượng cổ phiếu dao động từ 1 đến 99 đơn vị.
Sở dĩ, cổ phiếu lô lẻ được phát hành là do sự phát sinh của việc trả cổ tức bằng cổ phiếu hay phát hành cổ phiếu thưởng, tách cổ phiếu, thực hiện quyền mua cổ phiếu.
Hiện nay trên thị trường, cổ phiếu lô lẻ đang là giải pháp hoàn hảo cho nhà đầu mới muốn tìm hiểu và gia nhập thị trường chứng khoán.
Bạn hoàn toàn có thể đầu tư chứng khoán online dễ dàng với số vốn cực kỳ thấp, điển hình là LiveTrade – Ứng dụng đầu tư chứng khoán chỉ với 10.000 đồng. Ứng dụng này cho phép bạn nạp tiền và mua cổ phiếu với số lượng bất kỳ.
Đây được xem là bước tiến nổi bật và đáng trải nghiệm trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Không những tạo ra cơ hội cho các nhà đầu tư mới, đầu tư cổ phiếu lô lẻ còn giúp bạn dễ dàng kiểm soát và tối ưu số vốn nhàn rỗi của mình một cách hiệu quả hơn.
Với LiveTrade, bạn có thể dễ dàng đặt lệnh mua hoặc bán cổ phiếu với các công cụ và tính năng vượt trội ngay tại App như lệnh giới hạn (LO), theo dõi tin tức hàng ngày, thống kê danh mục đầu tư,…
Nên đầu tư chứng khoán vào thời điểm nào?
Có thể nói, thời gian đầu tư sẽ tỉ lệ thuận với mức tăng trưởng lợi nhuận. Nếu bạn đầu tư càng lâu, khả năng sinh lợi của bạn so với khoản đầu tư ban đầu sẽ được tăng lên.
Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến khái niệm lãi suất kép. Nói ngắn gọn, đó là tiền đẻ ra tiền theo thời gian.
Chính nhờ hiệu ứng lãi suất kép, một người đầu tư sớm sẽ thu được lợi nhuận lớn hơn rất nhiều so với những người đầu tư muộn hơn. Dưới đây là một ví dụ:
Long:
- Bắt đầu đầu tư từ năm 35 tuổi, và dừng ở năm 65 tuổi
- Số tiền đầu tư hàng tháng 2 triệu/đồng
- Lợi nhuận trung bình hàng năm: 15%
- Tổng số tiền thu được ở tuổi 65: ~15 tỷ đồng
Chi:
- Bắt đầu đầu tư từ năm 25 tuổi, và dừng ở năm 65 tuổi
- Số tiền đầu tư hàng tháng 2 triệu/đồng
- Lợi nhuận trung bình hàng năm: 15%
- Tổng số tiền thu được ở tuổi 65: ~65 tỷ đồng
Như vậy, với việc bắt đầu đầu tư sớm hơn Long 10 năm, Chi đã thu được số tiền nhiều hơn gấp 4 lần.
Nếu lợi nhuận hàng năm cao hơn 15%, số tiền thu được còn hơn gấp nhiều lần.
Bạn hãy ghi nhớ là, đừng đợi đến khi có nhiều tiền mới đầu tư. “Nên mua cổ phiếu vào thời điểm nào”, câu trả lời đó là bạn có thể bắt đầu với số vốn nhỏ, miễn là bạn kiên trì và đầu tư đều đặn.
Nhà đầu tư trước khi bước vào thị trường chứng khoán cần tìm hiểu tình hình hoạt động cũng như lựa chọn phương thức uy tín, an toàn, phù hợp với nguồn vốn và thời gian của bản thân.
